Jaskinia Martwych Nietoperzy
Obszerne korytarze, rozwinięte w 14 poziomach, połączone ze sobą w rozbudowany system jaskiniowy – trzeci co do długości i czwarty co do głębokości na Słowacji – są niewątpliwą atrakcją nie tylko dla grotołazów, ale również turystów – amatorów podziemnych wrażeń. Część tego rozległego labiryntu jest udostępniona do zwiedzania.
 |
| fot. arch. Tygodnik Podhalański |
Jaskinie są jedną z głównych atrakcji turystycznych Słowacji. Tereny krasowe występują w wielu rejonach kraju i obejmują 2700 km kwadratowych powierzchni. Zinwentaryzowanych zostało około 5400 jaskiń. Najwięcej jest ich w Słowackim Krasie – około 650 i Niżnich Tatrach – około 550. Najdłuższy System Jaskiń Demianowskich ma nieco ponad 35 km długości, a najgłębszy System Jaskiń Hipmanowych w masywie Krakowej Hali ma 495 metrów głębokości. Oba rozwinięte są po północnej stronie głównego grzbietu Niżnich Tatr. Również w tej samej grupie górskiej, ale po południowej stronie głównej grani, rozwinięty jest trzeci co do długości, liczący ok. 21 kilometrów, system jaskiniowy Słowacji – Jaskinia Martwych Nietoperzy.
Znajduje się ona w wysokogórskim krasie masywu Dżumbieru (2043 m), najwyższego szczytu Niżnich Tatr, a ściślej między tym masywem a wzniesieniami Králička i Wielki Gápel, w synklinorium Trangoszki i Kozich Grzbietów. Ta wąska strefa skał wapiennych ma niecałe 3 km długości i tylko 300 metrów szerokości. W niej kształtował się od około 16 milionów lat rozległy system jaskiniowy, rozbudowany w dwóch odgałęzieniach i 14 poziomach, mający obecnie 320 metrów deniwelacji.
Podziemna rzeka, która głównym ciągiem odprowadzała nieraz do 2 metrów sześc. wody na sekundę, uformowała rozległe korytarze. Obecnie płynie najniższym, jeszcze nie zbadanym piętrem systemu i wypływa na powierzchnię w postaci wywierzyska w dnie doliny, poniżej hotelu „Serdeczko”.
Główny ciąg najlepiej wykształcony to poziom 7. Dochodzi on do ogromnej sali o kubaturze 52 tys. metrów sześc. Jest to „Bystrzańska Katedra”, druga pod względem objętości podziemna sala w jaskiniach Słowacji, po „Bajkowej Katedrze” w Jaskini Strateńskiej. „Bystrzańska Katedra” znajduje się na głębokości 180 metrów, tuż pod znanym schroniskiem – Chatą Štefanika. Nie jest wykluczone, że te partie jaskini zostaną połączone z położoną wyżej Jaskinią Zimnego Wiatru, co zwiększyłoby jej deniwelację.
Ciekawostką geologiczną tego systemu jaskiniowego jest występowanie w wielu miejscach skał wulkanicznych w warstwach wapieni wieku kredowego. Liczne są także znaleziska ogromnej ilości kosteczek nietoperzy, co podsunęło odkrywcom nazwę jaskini. Najstarsze gatunki to nietoperz Brandta i nietoperz wielkouchy. Ich wiek określono na 6000 lat. W partiach bliższych powierzchni znajdywane są również kości niedźwiedzia jaskiniowego i brunatnego, kun i kozic.
W jaskini występują silne przewiewy powietrza, nawet o prędkości do 5 m/sek, a temperatura powietrza w głębi systemu wynosi 3,5 stopnia. W niektórych partiach, gdzie średnia roczna temperatura wynosi 1 stopień, utrzymuje się lód. W wielu miejscach występują ładne formy naciekowe – stalaktyty, stalagmity, baldachimy, makarony, polewy i kaskady węglanowe, a najwyższy stalagmit – „Biała Pagoda” ma 2 metry wysokości.
Jaskinię odkryli grotołazi z Brezna w 1981 roku. Od 1996 roku jest udostępniona do zwiedzania przez członków Spelo Klubu Slovakia, a więc nie znajduje się w spisie 12 udostępnionych jaskiń, nad którymi opiekę sprawuje dyrekcja słowackich jaskiń z siedzibą w Liptowskim Mikulaszu.
